ความรู้สัมมาชีพชุมชน

image1

ทอเสื่่อเตย

โดย : นางสุริยา ทวีกาล วันที่ : 2017-08-02-10:45:21

ที่อยู่ : 90/1 ม.1 ต.โคกสว่าง อ.สำโรง

ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

บ้านวังคก  ม.1 ต.โคกสว่าง  อ.สำโรง  ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำนา อาชีพรองคือทำสวน ทำไร่ และรับจ้างทั่วไป  ว่างเว้นจากฤดูทำนาก็จะทอเสื่อกกเป็นอาชีพรองจากการทำนา  ทำไร่  และได้รวมกลุ่มผู้ที่สนใจทอเสื่อ จากครัวเรือนสัมมาชีพชุมชน  

วัตถุประสงค์ ->

1.เพื่อให้ชุมชนและกลุ่มเกิดความรัก ความสามัคคี มีการทำงานร่วมกันเป็นทีม

2.สร้างรายได้แก่ครัวเรือนและสมาชิกกลุ่ม

3.ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

สีย้อมกก

ด้ายแดง

ด้ายเขียว

ผ้าเย็บขอบ

อุปกรณ์ ->

-อุปกรณ์ในการทอเสื่อ เช่น ฟืม  กี่

- กรรไกร

- ไม้สอด

 

 

กระบวนการ/ขั้นตอน->

กระบวนการ/ขั้นตอน->

1. นำเตยมากรีดออกเป็นเส้นไปตากแดดประมาณ 1 อาทิตย์ 2. เมื่อแห้งแล้วนำมาย้อมสีตามต้องการ โดยสีที่ย้อมเป็นสีเคมีอย่างดี ส่วนมากจะย้อม สีน้ำตาลและ สีแดง สีน้ำเงิน 3. นำเชือกไนลอนหรือเชือกเอ็นขึงที่โฮงทอเสื่อให้เป็นเส้นตามโฮงและฟืม 4. นำเตยสอดเข้ากับไม้สอดเพื่อที่จะสอดเข้ากับโฮงทอเสื่อ 5. เมื่อสอดเตยเข้าไปแล้วผลักฟืมเข้าหาตัวเองให้เตยแน่นติดกัน เป็นลายต่าง ๆ 6. ลายที่ทอเป็นประจำและเป็นที่นิยมคือ ลายสองฝั่งโขง ลายขอน้อย ลายรูปหัวใจ 7. จากนั้นก็นำเสื่อเตยที่ทอแล้วมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ เช่น หมอน  เสื่อพับ ที่รองแก้ว  ฯลฯ

วิธีการทอสื่อ

เลือกขนาดของฟืมให้ได้ขนาดตามที่ต้องการ นำฟืมไปตั้งในโฮงที่จะทอแล้วตั้งให้ได้ระดับ ระยะห่างจากเหล็กตีนเสื่อประมาณ 2 ฟุต นำเชือกไนลอนมาขึงจามริมฟืมซี่แรก จะเริ่มจากด้านซ้าย หรือขวาก่อนก็ได้แล้วแต่ถนัด การขึงเชือกใช้คน 2 คน คนหนึ่งนั่งอยู่ที่หัวเสื่อคอยมัดเชือกที่ขึงให้ตึง และแน่น อีกคนนั่งอยู่ตีนเสื่อคอยสอดเชือกเข้ากับเหล็กตีนเสื่อ ใช้เชือกสอดเข้าไปในรูฟืมที่เจาะไว้ เป็นสองแถว แล้วดึงปลายเชือกไปเกาะติดกับตะปูที่เราตอกงอไว้ติดกับไม้อีกท่อนหนึ่ง แล้วยึดกันให้แน่น เชือกดึงให้ยาวตามความยาวของเสื่อ พรมนำใส่กกที่จะทอ

    ในการทอเสื่อจะใช้คน 2 คน คนแรกเป็นคนทอ อีกคนหนึ่งเป็นคนคอยสอดเส้นเตย เตยที่นำมาทอจะใส่ถุงพลาสติกเพื่อให้เตยนิ่มและทอได้แน่น การทอคนทอจะต้องคว่ำฟืมเพื่อให้มีช่องว่างสำหรับสอดเตย คนสอดจะสอดเส้นเตยโดยแนบส่วนหัวของเส้นเตยกับไม้สอด สอดไปตามช่องระหว่างเชือกที่แยกออกจากกันขณะที่คว่ำฟืม พอสอดไปสุดริมเชือกอีกข้างดึงไม้สอดกลับคืนคงเหลือแต่เส้นเตย คนทอก็กระทบฟืมเข้าหาตัวแล้วคนทอก็หงายฟืม คนสอดก็ใช้ส่วนปลายของเส้นเตยแนบกับไม้สอด สอดเตยเข้าไปอีก คนทอก็กระตุกฟืมเข้าหาตัว แล้วไพริมเสื่อทางด้านซ้ายมือ การไพริมเสื่อ คือ การใช้ปลายเตยม้วนงอลงแล้วสอดพับเชือกขัดไว้ให้แน่น ต่อไปคว่ำฟืม ไพริมเสื่อทางด้านขวามือ ทำเช่นนี้ไปเรื่อย ๆ จนกว่าจะได้ขนาดตามที่ต้องการ ในขณะทอหากต้องการให้การทอง่ายยิ่งขึ้นให้ใช้เทียนไขถูกับเส้นเอ็นที่ขึงไว้ให้ทั่ว เพื่อที่จะให้เอ็นลื่น

ตัดริมเสื่อทั้งสองด้านให้เรียบร้อย เสื่อจะมีความสวยงามมากยิ่งขึ้น ใช้มีดตัดเชือกเอ็นทางตีนเสื่อเพื่อให้เสื่อออกจากโฮง มัดเอ็นที่ปลายเสื่อ เพื่อเป็นการป้องกันเสื่อรุ่ย นำเสื่อที่ทอเสร็จแล้วพับเก็บไว้จำหน่ายหรือแปรรูปต่อไป

 

ข้อพึงระวัง ->

1.ใช้สัย้อมที่มีคุณภาพ  
2.เก็บไว้ในที่ร่่ม

รูปประกอบ -> image1 image2

เว็บไซต์สัมมาชีพชุมชนจังหวัดอุบลราชธานี
กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย

โทรศัพท์ :
Email :
ที่อยู่ :

เกี่ยวกับเรา