จักสานเส้นพลาสติค
โดย : นางบุญมี เงานอ วันที่ : 2017-08-12-14:07:37ที่อยู่ : 132 ม.13 ต.ดุมใหญ่ อ.ม่วงสามสิบ
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
การทำเครื่องจักสานจากเส้นพลาสติก เกิดจากภูมิปัญญาที่มีการถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นในลักษณะของการทำเครื่องจักสานลักษณะต่างๆ ซึ่งแต่เดิมได้นำวัตถุดิบจากธรรมชาติเท่าที่จะหาได้ใกล้ตัวมาทำให้เกิดประโยชน์ เช่น ไม้ไผ่ ซึ่งมีอยู่เป็นจำนวนมากในพื้นที่มาสานเป็นสิ่งของเครื่องใช้สำหรับใช้สอยในชีวิตประจำวัน เช่นหมวก ตะกร้า ต่อมาจึงได้ประยุกต์จาวัสดุธรรมชาติมาเป็นเส้นพลาสติค เพื่อให้ลดการใช้ไม้ไผ่ที่เริ่มหายาก ภายในชุมชน และเป็นการสืบทอดภูมิปัญญา
วัตถุประสงค์ ->
1.สามารถทำเป็นของใช้ต่างๆในครอบครัว
2..สร้างรายได้แก่ครอบครัวและชุมชน
3.ลดรายจ่าย
4.สืบทอดภูมิปัญญา
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
1.เส้นพลาสติก
2.ผ้าเย็บริม
อุปกรณ์ ->
1.เส้นพลาสติก
2.ลวด (สำหรับขึ้นขอบปากตะกร้า
3.สายยางพลาสติก (สำหรับทำหูตะกร้า)
4.กรรไกร
5.จักเย็บริม
กระบวนการ/ขั้นตอน->
1. เลือกสายพลาสติก และสีสันที่ชอบ เพื่อให้เกิดลวดลายสวยงาม
2. ตัดเส้นพลาสติก สีฟ้า (สีสมมติ) ยาว 28 นิ้ว จำนวน 14 เส้น (วิธีตัดต้องให้เป็นปลายเฉียงๆ เพื่อง่ายต่อการสอดสานกัน และจำนวนเส้นขึ้นอยู่กับขนาดของผลิตภัณฑ์ที่จักสาน)
3. เริ่มจากวางเส้นพลาสติก 7 เส้น เรียงให้เสมอกัน เทคนิคคือเอาสมุดหนาๆ มาทับไว้ไม่ให้เส้นพลาสติกเลื่อนไปมา และนำอีก 7 เส้นมาขัดกันเป็นกากบาท ให้อยู่กึ่งกลาง และสลับขึ้นลงบนล่าง และจัดเส้นให้เท่ากัน
4. นำเส้นข้างใต้เส้น ประมาณเส้นที่ 3 ที่อยู่ข้างใต้ นำมาสอดและเป็นการล็อค ทั้ง 2 ฝั่งซ้าย ขวา และทำการล็อคเช่นเดียวกัน ทั้งด้านบนและด้านล่าง
5. พับเส้นทุกเส้น ตามรอยที่เป็นขอบของการสาน เป็นการขึ้นรูปตะกร้า
6. เริ่มการตัดเส้น พื่อนำขึ้นรอบสร้าง ลายของตะกร้า ใช้ความยาว 18 นิ้ว จำนวน 11 เส้น (วิธีตัดต้องให้เป็นปลายเฉียงๆ เพื่อง่ายต่อการสอดสานกัน จำนวนเส้นขึ้นอยู่กับขนาดของผลิตภัณฑ์ที่จักสาน)
7. จากนั้นนำเส้นพลาสติค ที่ล็อคไว้ออกถอยออกมา เพื่อเป็นการเตรียมเริ่มการสานขึ้นรูป
8. ทำการขึ้นเส้นอีกสี มาขัดไปมายึดเกณฑ์จากตรงกลางของเส้นทั้งหมดก่อน สลับไปมาเป็นตารางไปเรื่อย ๆ
9. ชั้นที่ 2 ดันเส้นให้ชิด ก็สานสลับกันไปเป็นชั้นๆ โดยจะต้องมีการล็อคเส้นเพื่อไม่ให้เลื่อนไปมาเสมอ
10. พอสานไปจนใกล้ขอบก็ทำการเหน็บเส้นให้ไปทางเดียวกัน ทิ่มลงไปทางก้นตระกร้า เพื่อเตรียมเอาเส้นพลาสติคมาทำขอบ
11. เริ่มทำขอบนำเส้นพลาสติก 2 เส้นประกบกัน แล้ววางทาบไปกับขอบตระกร้าดึงเส้นพลาสติก ที่ล็อคดึงกลับมา แล้วก็สานทับไปกับขอบเส้นพลาสติกอีกเส้น แต่ต้องสลับลายสีไปด้วยเพื่อเป็นการสร้างขอบตระกร้าให้เกิดลวดลาย ทำอย่างนี้ทุกเส้นรอบตระกร้า
12. ขั้นทำการเก็บชาย ตัดชายให้สั้นพอดีกับการซ่อนลายได้แล้วก็เหน็บเก็บเข้าไปด้านใน ทำทุกเส้นเพื่อความเรียบร้อย
13. การทำหู ตัดเส้นพลาสติก 2 เส้น แล้วนำมาตัดผ่าครึ่ง
14. เพื่อนำไปถัดสานขัดกันไปมานั้นไขว้เส้นพลาสติก 2 เส้นเข้าหากัน โดยจะเรียงเป็น 4 เส้น การถัก คือ นำเส้นซ้ายสุด มาไขว้อ้อมไปด้านหลังวกกลับของเส้นที่ 3 ต่อด้วยนำเส้นขวาสุด นับถอยหลังไปไขว้ด้านหลังวกกลับเส้นที่ 3 เช่นกัน ทำสลับไปมาอย่างนี้จนสุดปลายพลาสติก
15. นำมาติดหูที่ตัวตะกร้าโดยการรวบเส้นของหูเข้าด้วยกัน แบ่งแยกเป็น 2 ข้าง แล้วร้อยเข้ากับตัวตะกร้า สานเป็นลวดลาย แล้วทำการเก็บปลายเส้นให้เรียบร้อย สำหรับเป็นหูหิ้ว หรือแขวนก็ได้ หรือนำมาสอดใส่ในสายยางพลาสติก แล้วนำไปติดหูที่ตัวตะกร้าแทนก็ได้
ข้อพึงระวัง ->
-ดึงเส้นพลาสติกให้กระชับ เพื่อตะกร้าได้รูปสวยและแน่น