สานสุ่ม
โดย : นายสันที พลเมือง วันที่ : 2017-03-30-09:21:29ที่อยู่ : 36 หมูที่ 10 ตำบลสว่าง
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
งานจักสานที่ทำกันในหมู่บ้าน สืบทอดภูมิปัญญาให้กับคนในชุมชนเป็นเวลาเนินนานมา ทำให้เป็นวิถีชีวิตของคนภาคอีสาน มีทั้งทำเพื่อใช้ประโยชน์ในครัวเรือน และใช้สำหรับทางการเกษตร ยังมีการจักสานเพื่อการเลี้ยงสัตว์ เช่นการสานสุ่มไก่
สิ่งที่ทำให้เกิดการสานสุ่มขึ้นเพื่อใช้กักขังไก่ เลี้ยงไว้ในครัวเรือน ไม่ออกไปกินพืชผักที่ปลูกไว้ อีกทั้งสามารถทำจำหน่ายให้กับผู้คนที่สนใจ ให้จัดทำเพื่อใช้เลี้ยงสัตว์ เกิดรายได้และสนุกกับการทำ
วัตถุประสงค์ ->
1.เพื่อสร้างงานสร้างรายได้
2.เพื่อให้เกิดการรวมกลุ่มอาชีพในชุมชน
3.เพื่อถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นให้ผู้สนใจเรียนรู้
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
ไม้ไผ่บ้าน
อุปกรณ์ ->
1.เลื่อยคันธนู
2.มีดพร้า
กระบวนการ/ขั้นตอน->
ขั้นตอนการสานสุ่มไก่
1. การจักตอกไผ่
1.1 ใช้เลื่อยคันธนูเลื่อยตัดข้อปล้องแรกของไผ่ทิ้งเพื่อให้ผ่าลำไผ่ได้สะดวก
1.2 ผ่าลำไผ่ออกมาเป็นเส้น ๆ
1.3จักตอกเส้นไผ่เป็นตอกยืน ตอกยาว และตอกไผ่ตีน (ส่วนข้อไผ่ที่ มีตาไผ่)ความกว้างและความยาวของตอกแต่ละแบบโดยประมาณ คือ ตอกยืน ยาว 150 – 200 ซม. กว้าง1.5–2.5 ซม. ตอกยาว ยาว ประมาน 8 ม. กว้าง 1 - 2 ซม.และตอกไผ่ตีน 1.6–2.0 ซม. ซึ่งไผ่หนึ่งลำเหลาจักตอกได้ ตอกยืนที่ใช้สานสุ่มไก่ได้ 1 ใบ และตอกยาวสานสุ่มไก่ได้ 2 ใบ
การสานสุ่มไก่
2.1 ใช้ตอกยาว สานเป็นวงหัว
2.2 นำ วงหัว มาสานกับตอกยืนเป็นหัวสุ่มแบบลายขัด
2.3 ใช้ตอกยาวสานรอบ ๆ สุ่มไก่เพื่อขึ้นรูปแบบลายหนึ่ง (ยกหนึ่งข้ามหนึ่ง) โดยจุดเริ่มต้นของตอกยาวแต่ละเส้นเปลี่ยน ตำแหน่งไปเรื่อย ๆ เพื่อให้สุ่มไก่ได้รูปทรงกลม
ช้เลื่อยคันธนูเลื่อยตัดข้อปล้องแรกของไผ่ทิ้งเพื่อให้ผ่าลำไผ่ได้สะดวก
2.4 สานตีนสุ่มไก่ โดยใช้ตอกไผ่ตีนประมาณ 2- 5 เส้น
2.5 ใช้เลื่อยคันธนูเลื่อยหรือใช้ขวานตัดส่วนตอกยืนที่ยื่นยาวออกมาตรงตีนสุ่มไก่ทิ้งไป เพื่อมีฐานที่เท่ากัน
ลายขัด
ลายขัดถือได้ว่าเป็นลายพื้นฐานของเครื่องจักสานซึ่งอาจจะเป็นลวดลายเบื้องต้นของการทำเครื่องจักสานที่เก่าแก่ที่สุดก็ได้ลักษณะของลายขัดเป็นการสร้างแรงยึดระหว่างกันด้วยการขัดกันของตอกหรือวัสดุอื่นด้วยการขัดกันเป็นมุมฉากระหว่างแนวตั้งหรือเส้นตั้งและแนวนอนหรือเส้นนอน อาจจะขัดกันให้เกิดช่องว่างระหว่างเส้นตอกเป็นตาสี่เหลี่ยม
ข้อพึงระวัง ->