ความเป็นมาและความสำคัญ
แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 (พ.ศ.2560-2564) ได้กำหนดยุทธศาสตร์
การสร้างความเป็นธรรมลดความเหลื่อมล้ำในสังคมเป็น 1 ใน 10 ยุทธศาสตร์การพัฒนาตามแผนฯ และรัฐบาลได้กำหนดนโยบายการบริหารราชการแผ่นดิน จำนวน 11 ด้าน ซึ่งมีนโยบายการลดความเหลื่อมล้ำของสังคมและการสร้างโอกาสเข้าถึงบริการของรัฐเป็นหนึ่งในนโยบายสำคัญ ที่มุ่งหวังแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับปากท้องของประชาชนในระดับล่างที่เป็นคนส่วนใหญ่ของประเทศ
การส่งเสริมการขับเคลื่อนการสร้างสัมมาชีพชุมชน โดยยึดหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
ตามแผนงานยุทธศาสตร์พัฒนาเศรษฐกิจฐานรากและชุมชนเข้มแข็งของรัฐบาล ซึ่งตอบสนองนโยบายรัฐบาลเรื่อง การลดความเหลื่อมล้ำทางสังคมและการสร้างโอกาสเข้าถึงบริการของรัฐ โดยพื้นที่ของอำเภออุทุมพรพิสัย จังหวัดศรีสะเกษ มีเป้าหมายในการดำเนินงานใน จำนวน ๒๐ หมู่บ้าน บ้านอะลาง หมู่ที่ ๙ ตำบลโคกจาน เป็นหมู่บ้านหนึ่งซึ่งได้กำหนดกระบวนการขับเคลื่อนที่เริ่มต้นด้วยการพัฒนาทักษะการถ่ายทอดองค์ความรู้ให้กับปราชญ์ชุมชน เพื่อให้กลับไปสร้างทีมและข้าพเจ้าในฐานะพัฒนากรผู้ประงานได้ร่วมในการขับเคลื่อนกับทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชน โดยการใช้เทคนิคและวิธีการขับเคลื่อนที่สอดคล้องกับศักยภาพของชุมชน
กระบวนการ/วิธีการ/เทคนิค
กระบวนการ/วิธีการ
๑) ปราชญ์ชุมชนที่ได้รับการคัดเลือกในหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงตามพื้นที่ความรับผิดชอบ
จำนวน ๑ คนเข้ารับการอบรมหลักสูตร “วิทยากรผู้นำสัมมาชีพ”
2) ดำเนินการร่วมกับวิทยากรผู้นำสัมมาชีพหมู่บ้านละ 1 คน ที่ผ่านการอบรมหลักสูตร
“วิทยากรผู้นำสัมมาชีพ”คัดเลือกปราชญ์ชุมชนเพิ่มเติมอีกหมู่บ้านละ 4 คน เพื่อร่วมทำหน้าที่เป็นทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้านๆ ละ 5 คน
3) สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอส่งเสริมและสนับสนุนการจัดประชุมเตรียมความพร้อมทีม
วิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้าน
๔) การคัดเลือกครัวเรือนเป้าหมายที่เข้าร่วมฝึกอาชีพโดยพิจารณาจากทะเบียนครัวเรือนที่มีรายได้ต่ำกว่าเกณฑ์ความจำเป็นพื้นฐาน (จปฐ.) เป็นอันดับแรกและจากแบบสำรวจความต้องการฝึกอาชีพของคนในชุมชนจำนวนหมู่บ้านละ 20 ครัวเรือน
๕) ทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้านทำการอบรมครัวเรือนเป้าหมาย ๒๐ ครัวเรือน
ตามกรอบแนวทางของสัมมาชีพชุมชน จำนวน ๕ วัน
๖) ทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้านรวบรวมข้อมูล สอบถามอาชีพที่ครัวเรือนเป้าหมาย
ต้องการ
-2-
๗) ทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้าน ติดตามเยี่ยมเยียน และรายงานผลการประกอบอาชีพตามแบบฟอร์มการติดตามครัวเรือนสัมมาชีพชุมชน และขึ้นทะเบียนกลุ่มอาชีพกับสำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอ
เทคนิคการส่งเสริมสัมมาชีพชุมชน
๑) คัดเลือกผู้นำสัมมาชีพและปราชญ์ชุมชนที่มีความรู้ความสามารถในการถ่ายทอดความรู้
ให้กับครัวเรือนเป้าหมาย ๒๐ ครัวเรือน
๒) สร้างจิตสำนึกให้รักบ้านเกิด กระตุ้นการถ่ายทอดความรู้ของปราชญ์ชุมชนเหมือนระบบ
พี่สอนน้อง ให้ปราชญ์มีความมั่นใจในตนเองพร้อมที่จะถ่ายทอดความรู้ให้กับครัวเรือนเป้าหมาย และพัฒนากรเป็นเพียงผู้แนะนำไม่ใช่ผู้ดำเนินการอบรม
๓) ติดตามให้การส่งเสริมและสนับสนุนการดำเนินกิจกรรมสัมมาชีพอย่างต่อเนื่อง
ผลของการสร้างสัมมาชีพชุมชน
๑) ปราชญ์ชุมชนสามาถถ่ายทอดความรู้และการจัดกระบวนการสัมมาชีพชุมชน
๒) ครัวเรือนสัมมาชีพชุมชนได้เรียนรู้เกี่ยวกับกระบวนการสัมมาชีพชุมชน มีอาชีพเสริมและ
มีการฝึกอาชีพที่มีความเป็นไปได้เหมาะสมกับครัวเรือน
๓) มีอาชีพและมีรายได้เสริมของครัวเรือน/ชุมชน มีผลิตภัณฑ์หรือสินค้าของกลุ่มอาชีพที่สามารถ
เข้าสู่ตลาด พร้อมทั้งขึ้นทะเบียน OTOP
ปัจจัยแห่งความสำเร็จ
๑) โครงการสร้างสัมมาชีพชุมชน เป็นโครงการที่สอดคล้องกับนโยบายของรัฐบาลในการ
เสริมสร้างเศรษฐกิจฐานราก สร้างความเข้มแข็งให้กับหมู่บ้านและชุมชน
๒) ครัวเรือนสัมมาชีพชุมชนมีความพร้อมและความตั้งใจที่จะพัฒนาตนเอง
๓) การสร้างความเข้าใจแก่ทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้าน และผู้แทนครัวเรือน
สัมมาชีพชุมชน
๔) ส่งเสริมและสนับสนุนการดำเนินงานของทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้าน อย่าง
ต่อเนื่อง
ข้อเสนอแนะ
๑) ระยะเวลาในการอบรมนานเกินไป ผู้เข้าอบรมเกิดการเบื่อหน่าย เพราะมีภาระในการ
ประกอบกับมีอาชีพหลักและภารกิจส่วนตัวที่ต้องทำ
๒) อาชีพบางอย่างมีต้นทุนสูง ดังนั้นจึงควรเพิ่มงบประมาณในการฝึกอาชีพให้มากขึ้น
๓) ควรลดขั้นตอนการปฏิบัติ และลดปริมาณขั้นตอนของเอกสารรายงานลง
++++++++++++++++++++
ความเป็นมาและความสำคัญ
แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 (พ.ศ.2560-2564) ได้กำหนดยุทธศาสตร์
การสร้างความเป็นธรรมลดความเหลื่อมล้ำในสังคมเป็น 1 ใน 10 ยุทธศาสตร์การพัฒนาตามแผนฯ และรัฐบาลได้กำหนดนโยบายการบริหารราชการแผ่นดิน จำนวน 11 ด้าน ซึ่งมีนโยบายการลดความเหลื่อมล้ำของสังคมและการสร้างโอกาสเข้าถึงบริการของรัฐเป็นหนึ่งในนโยบายสำคัญ ที่มุ่งหวังแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับปากท้องของประชาชนในระดับล่างที่เป็นคนส่วนใหญ่ของประเทศ
การส่งเสริมการขับเคลื่อนการสร้างสัมมาชีพชุมชน โดยยึดหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
ตามแผนงานยุทธศาสตร์พัฒนาเศรษฐกิจฐานรากและชุมชนเข้มแข็งของรัฐบาล ซึ่งตอบสนองนโยบายรัฐบาลเรื่อง การลดความเหลื่อมล้ำทางสังคมและการสร้างโอกาสเข้าถึงบริการของรัฐ โดยพื้นที่ของอำเภออุทุมพรพิสัย จังหวัดศรีสะเกษ มีเป้าหมายในการดำเนินงานใน จำนวน ๒๐ หมู่บ้าน บ้านอะลาง หมู่ที่ ๙ ตำบลโคกจาน เป็นหมู่บ้านหนึ่งซึ่งได้กำหนดกระบวนการขับเคลื่อนที่เริ่มต้นด้วยการพัฒนาทักษะการถ่ายทอดองค์ความรู้ให้กับปราชญ์ชุมชน เพื่อให้กลับไปสร้างทีมและข้าพเจ้าในฐานะพัฒนากรผู้ประงานได้ร่วมในการขับเคลื่อนกับทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชน โดยการใช้เทคนิคและวิธีการขับเคลื่อนที่สอดคล้องกับศักยภาพของชุมชน
กระบวนการ/วิธีการ/เทคนิค
กระบวนการ/วิธีการ
๑) ปราชญ์ชุมชนที่ได้รับการคัดเลือกในหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงตามพื้นที่ความรับผิดชอบ
จำนวน ๑ คนเข้ารับการอบรมหลักสูตร “วิทยากรผู้นำสัมมาชีพ”
2) ดำเนินการร่วมกับวิทยากรผู้นำสัมมาชีพหมู่บ้านละ 1 คน ที่ผ่านการอบรมหลักสูตร
“วิทยากรผู้นำสัมมาชีพ”คัดเลือกปราชญ์ชุมชนเพิ่มเติมอีกหมู่บ้านละ 4 คน เพื่อร่วมทำหน้าที่เป็นทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้านๆ ละ 5 คน
3) สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอส่งเสริมและสนับสนุนการจัดประชุมเตรียมความพร้อมทีม
วิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้าน
๔) การคัดเลือกครัวเรือนเป้าหมายที่เข้าร่วมฝึกอาชีพโดยพิจารณาจากทะเบียนครัวเรือนที่มีรายได้ต่ำกว่าเกณฑ์ความจำเป็นพื้นฐาน (จปฐ.) เป็นอันดับแรกและจากแบบสำรวจความต้องการฝึกอาชีพของคนในชุมชนจำนวนหมู่บ้านละ 20 ครัวเรือน
๕) ทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้านทำการอบรมครัวเรือนเป้าหมาย ๒๐ ครัวเรือน
ตามกรอบแนวทางของสัมมาชีพชุมชน จำนวน ๕ วัน
๖) ทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้านรวบรวมข้อมูล สอบถามอาชีพที่ครัวเรือนเป้าหมาย
ต้องการ
-2-
๗) ทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้าน ติดตามเยี่ยมเยียน และรายงานผลการประกอบอาชีพตามแบบฟอร์มการติดตามครัวเรือนสัมมาชีพชุมชน และขึ้นทะเบียนกลุ่มอาชีพกับสำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอ
เทคนิคการส่งเสริมสัมมาชีพชุมชน
๑) คัดเลือกผู้นำสัมมาชีพและปราชญ์ชุมชนที่มีความรู้ความสามารถในการถ่ายทอดความรู้
ให้กับครัวเรือนเป้าหมาย ๒๐ ครัวเรือน
๒) สร้างจิตสำนึกให้รักบ้านเกิด กระตุ้นการถ่ายทอดความรู้ของปราชญ์ชุมชนเหมือนระบบ
พี่สอนน้อง ให้ปราชญ์มีความมั่นใจในตนเองพร้อมที่จะถ่ายทอดความรู้ให้กับครัวเรือนเป้าหมาย และพัฒนากรเป็นเพียงผู้แนะนำไม่ใช่ผู้ดำเนินการอบรม
๓) ติดตามให้การส่งเสริมและสนับสนุนการดำเนินกิจกรรมสัมมาชีพอย่างต่อเนื่อง
ผลของการสร้างสัมมาชีพชุมชน
๑) ปราชญ์ชุมชนสามาถถ่ายทอดความรู้และการจัดกระบวนการสัมมาชีพชุมชน
๒) ครัวเรือนสัมมาชีพชุมชนได้เรียนรู้เกี่ยวกับกระบวนการสัมมาชีพชุมชน มีอาชีพเสริมและ
มีการฝึกอาชีพที่มีความเป็นไปได้เหมาะสมกับครัวเรือน
๓) มีอาชีพและมีรายได้เสริมของครัวเรือน/ชุมชน มีผลิตภัณฑ์หรือสินค้าของกลุ่มอาชีพที่สามารถ
เข้าสู่ตลาด พร้อมทั้งขึ้นทะเบียน OTOP
ปัจจัยแห่งความสำเร็จ
๑) โครงการสร้างสัมมาชีพชุมชน เป็นโครงการที่สอดคล้องกับนโยบายของรัฐบาลในการ
เสริมสร้างเศรษฐกิจฐานราก สร้างความเข้มแข็งให้กับหมู่บ้านและชุมชน
๒) ครัวเรือนสัมมาชีพชุมชนมีความพร้อมและความตั้งใจที่จะพัฒนาตนเอง
๓) การสร้างความเข้าใจแก่ทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้าน และผู้แทนครัวเรือน
สัมมาชีพชุมชน
๔) ส่งเสริมและสนับสนุนการดำเนินงานของทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้าน อย่าง
ต่อเนื่อง
ข้อเสนอแนะ
๑) ระยะเวลาในการอบรมนานเกินไป ผู้เข้าอบรมเกิดการเบื่อหน่าย เพราะมีภาระในการ
ประกอบกับมีอาชีพหลักและภารกิจส่วนตัวที่ต้องทำ
๒) อาชีพบางอย่างมีต้นทุนสูง ดังนั้นจึงควรเพิ่มงบประมาณในการฝึกอาชีพให้มากขึ้น
๓) ควรลดขั้นตอนการปฏิบัติ และลดปริมาณขั้นตอนของเอกสารรายงานลง
++++++++++++++++++++