การปลูกผักปลอดสาร
โดย : นายสมศักดิ์ ปล้ื้มบุญ วันที่ : 2017-03-27-09:40:08ที่อยู่ : บ้านเลขที่ ๗/๑ หมู่ที่ ๓ ตำบลคอทราย
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
การสร้างอาชีพในชุมชน ปราชญ์ชุมชนเป็นบุคคลสำคัญในการสร้างอาชีพจึงได้ถอดองค์ความรู้และการเรียนรู้วิธีการทำอาชีพเสริมคือการปลูกผักปลอดสารเนื่องจากการฝึกทำและสนใจในการปลูกผักปลอดสารซึ่งเป็นอาหารที่ต้องนำมาเป็นวัสดุปรุงอาหารเมนูพื้นบ้านต่างๆ เป็นองค์ประกอบของการทำให้รสชาติอาหาร น่าทานถูกสุขอนามัย จึงได้ทดลองทำและปรับปรุงจนเป็นที่ยอมรับในชุมชนและได้ยึดเป็นการทำอาชีพเสริมจนปัจจุบันและเป็นการประหยัดลดรายจ่ายเพิ่มรายได้ด้วย
วัตถุประสงค์ ->
1. เพื่อรับประทานในครัวเรือนเป็นการลดรายจ่าย
2. เป็นอาชีพเสริมเพิ่มรายได้
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
อุปกรณ์ ->
กระบวนการ/ขั้นตอน->
พืชผักเป็นพืชอาหารที่คนไทยนิยมนำ มาใช้รับประทานกันมากเนื่องจากมีคุณค่าทางอาการทั้งวิตามินและแร่ธาตุต่างๆ ที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกายสูง แต่ค่านิยมในการบริโภคผักนั้น มักจะเลือกบริโภคผักที่สวยงามไม่มีร่องรอยการทำ ลายของหนอนและแมลงศัตรูพืช จึงทำ ให้เกษตรกรที่ปลูกผักจะต้องใช้สารเคมีป้องกันและกำจัดแมลงฉีดพ่นในปริมาณที่มาก เพื่อให้ได้ผักที่สวยงามตามความต้องการของตลาด เมื่อผู้ซื้อนำ มาบริโภคแล้วอาจได้รับอันตรายจากสารพิษที่ตกค้างอยู่ในพืชผักนั้นได้เพื่อเป็นการแก้ปัญหาดังกล่าว เกษตรกรจึงควรหันมา ทำ การปลูกผักปลอกภัยจากสารพิษ โดยนำ เอาวิธีการป้องกันและกำ จัดศัตรูพืชหลายวิธีมาประยุกต์ใช้ร่วมกัน เป็นการทดแทนหรือลดปริมาณการใช้สารเคมีให้น้อยลง เพื่อความปลอดภัยของเกษตรกร ผู้บริโภคและสิ่งแวดล้อม
วิธีการผลิตผักปลอกภัยจากสารพิษ
ในการปลูกผักปลอดภัยจากสารพิษนั้น จะใช้หลักการปลูกพืชผักโดยการใช้สารเคมีในการผลิต
ให้น้อยที่สุด หรือใช้ตามความจำ เป็นและจะใช้หลัก “การป้องกันและกำ จัดศัตรูพืชโดยวิธีผสมผสาน
หรือไอพีเอ็ม” แทนแต่การที่จะป้องกันและกำ จัดศัตรูพืชให้ได้ผลนั้นจะต้องเลือกวิธีที่ประหยัดเหมาะสม
และมีประสิทธิภาพ ซึ่งผู้ปลูกจะต้องเข้าใจเรื่องต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง ดังนี้
การเตรียมแปลงปลูก
เนื่องจากเมล็ดพืชผักส่วนใหญ่มีขนาดเล็ก มีระบบรากละเอียดอ่อน ถ้าเกษตรกรเตรียมดินไม่ดีก้อาจมีผลกระทบต่อการงอกของเมล็ดและการเจริญเติบโตของพืชผักได้ ดังนั้น ก่อนการปลูกพืชควรมีการปรับสภาพดินให้เหมาะสมเสียก่อน โดยเฉพาะในพื้นที่ที่เคยมีการปลูกผักหรือพืชชนิดอื่นโดยการปล่อยนํ้าให้ท่วมแปลงแล้วสูบออก เพื่อให้นํ้าชะล้างสารเคมีและกำ จัดแมลงต่างๆ ที่อาศัยอยู่ในดิน แล้วจึงทำ การไถพลิกหน้าดินตากแดดไว้ เพื่อทำ ลายเชื้อโรคและแมลงศัตรูที่อาศัยอยู่ในดินอีกครั้ง จากนั้นเกษตรกรควรจะปรับสภาพความเป็นกรดเป็นด่างของดินให้อยู่ในสภาพที่เป็นกลาง โดยใช้ปูนขาวปูนมาร์ล หรือ แร่โดโลไมท์ อัตรา ๒๐๐ ๓๐๐ กิโลกรัม/ไร่ แล้วรดนํ้า ตามหลังจากการใส่ปูนขาวเพื่อปรับสภาพดินที่เป็นกรดให้เป็นกลางนอกจากนี้ควรเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ของดินด้วยการใส่ปุ๋ยอินทรีย์เช่น ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก ในอัตรา ๑,๐๐๐-๒,๐๐๐ กิโลกรัม/ไร่ ซึ่งจะช่วยให้ต้นพืชผักมีความแข็งแรงสามารถต้านทานต่อการเข้าทำ ลายของโรคและแมลงได้โรยปูนขาวเพื่อปรับสภาพดินการปลูกผักปลอดภัยจากสารพิษ
การเตรียมเมล็ดพันธุ์
ก่อนนำ เมล็ดพันธุ์ผักไปปลูกในแปลงปลูกหรือแปลงกล้าเกษตรกรควรทำ ความสะอาดเมล็ดพันธุ์ก่อน ตามขั้นตอนดังนี้
๑. คัดแยกเมล็ดพันธุ์ โดยการคัดเมล็ดที่เสีย เมล็ดวัชพืชที่มีอยู่ปะปน และสิ่งเจือปนต่างๆออก
๒. แช่เมล็ดพันธุ์ในนํ้าอนุ่ ที่อุณหภูมิ 50-55 องศาเซลเซยี สเปน็ เวลา ๑๕-๓๐ นาที จะช่วยลดปริมาณเชื้อโรคที่ติดมากับเมล็ดพันธุ์และยังกระตุ้นการงอกของเมล็ดอีกด้วย
๓. ในพื้นที่ที่มีการระบาดของโรครานํ้าค้าง และโรคใบจุดควรคลุกเมล็ดพันธุ์ด้วยสารเคมี
เช่น เมทาแล็กซิน ๓๕ เปอร์เซ็นต์ SD (เอพรอน) และไอโปรไดโอน (รอฟรัล) อัตรา ๑๐ กรัม / เมล็ด
พันธุ์ 1 กิโลกรัม
การปลูกและการดูแล
การเลือกวิธีการปลูก ระยะปลูกเป็นเท่าใดนั้นจะขึ้นอยู่กับชนิดของพืชผักที่เกษตรกรเลือกปลูก
แต่มีข้อแนะนำ คือ เกษตรกรควรปลูกผักให้มีระยะห่างพอสมควร อย่าให้แน่นจนเกินไป เพื่อให้มีการ
ระบายอากาศที่ดี เป็นการปรับสภาพแวดล้อมไม่ให้เหมาะสมต่อการระบาดของโรค นอกจากนี้ควรหมั่น
ตรวจแปลงอยู่เสมอ โดยอาจเลือกสำ รวจเป็นจุดๆ ประมาณ ๑๐-๒๐ จุด/ไร่ ถ้าพบว่ามีการระบาดของ
โรคและแมลงในระดับที่ก่อให้เกิดความเสียหายแก่พืชผักนั้น ก็ควรดำ เนินการกำ จัดโรคและแมลงที่พบ
ทันที
การใช้สารสกัดจากพืช
พืชที่นิยมนำ มาใช้สกัดเป็นสารควบคุมโรคและแมลง คือ สะเดา เนื่องจากในสะเดามีสาร
อะซาดิแรคติน (Azadirachtin) ซึ่งมีคุณสมบัติช่วยในการป้องกันและกำ จัดแมลงได้โดย
• สามารถใช้ฆ่าแมลงได้บางชนิด
• ใช้เป็นสารไล่แมลง
• ทำ ให้แมลงไม่กินอาหาร
• ทำ ให้การเจริญเติบโตของแมลงผิดปกติ
• ยับยั้งการเจริญเติบโตของแมลง
• ยับยั้งการวางไข่และการลอกคราบของแมลง
• เป็นพิษต่อไข่ของแมลง ทำ ให้ไข่ไม่ฟัก
• ยับยั้งการสร้างเอนไซม์ในระบบย่อยอาหารของแมลง
วิธีการใช้ คือ นำ เอาผลสะเดาหรือสะเดาที่บดแล้ว ๑ กิโลกรัม แช่ในนํ้า ๒๐ ลิตร ทิ้งค้างคืนไว้
๑ คืน แต่ถ้าเกษตรกรมีเครื่องกวนส่วนผสมดังกล่าว ก็จะลดเวลาเหลือเพียง ๓-๔ ชั่วโมง
ข้อพึงระวัง ->
๓.๑ การเรียนรู้การทำอาชีพที่ปราชญ์สนใจ
๓.๒ การฝึกทำและเรียนรู้การพัฒนาให้การเลี้ยงจิ้งหรีดเชิงพาณิชย์ทำได้จริงและสามารถขายได้เป็นที่ต้องการของตลาดชุมชนและตลาดในต่างอำเภอ/จังหวัด
๓.๓ แลกเปลี่ยนรู้การเลี้ยงจิ้งหรีดของเพื่อน พี่ น้องในชุมชนอย่างต่อเนื่อง
๓.๔ ข้อพึงระวัง อย่าเลี้ยงพันธุ์ที่ไม่นิยมของผู้บริโภค
๓.๕ ต้องวางแผนการจำหน่ายให้มีผลิตภัณฑ์จิ้งหรีดต่อเนื่อง และเพียงพอต่อความต้องการของตลาด