การทอผ้าไหม
โดย : นางจำนง พลศักดิ์ วันที่ : 2017-03-29-16:53:14ที่อยู่ : บ้านเลขที่ 196 หมู่ที่ 6 ตำบลหนองไฮ อำเภออุทุมพรพิสัย จังหวัดศรีสะเกษ
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
การทอผ้าไหมสืบทอดกันมาจากบรรพบุรุษ การทอผ้าต้องอาศัยฝีมือและความรู้ความชำนาญของผู้ทอ เป็นงานศิลปะที่มีอยู่เพียงชิ้นเดียวในโลก เพราะแต่ละคนที่ทำแต่ละขั้นตอน จะมีความแตกต่างกัน เส้นไหมที่สาวได้แต่ละช่วงเวลาหรือแต่ละระยะของฝักไหมให้ความหนาของเส้นไม่เท่ากัน สีไม่เหมือนกัน นอกจากนั้นแล้วความสามารถในการทอ การสอดกระสวย ความแรงในการตีกระทบหรือการฟัดทำให้สีเข้มอ่อนต่างกัน การเรียงเส้นไหมให้ตรงลายจะแสดงถึงความคมชัดและความชำนาญของผู้ทอแต่ละคน อากาศ อุณหภูมิ หรือแม้แต่อารมณ์ความรู้สึกของผู้ทอ สิ่งเหล่านี้มีผลกับความสวยงามของผ้าผืนนั้น ๆ จึงทำให้ผ้าทอมือแต่ละผืนที่ทอ มีเอกลักษณ์เป็นของตัวเองและมีเพียงผืนเดียวในโลก
วัตถุประสงค์ ->
เพื่อเป็นอาชีพเสริมเพิ่มรายได้ให้กับครอบครัวและอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
1. เส้นไหม
2. ด่างฟอก/เกลือ
3. สีย้อมไหม
อุปกรณ์ ->
1. ฟืม
2. กี่
3. กระสวย 4 หลอด 5 หลา 6 อัก
กระบวนการ/ขั้นตอน->
1. จัดหาเส้นไหม/ด้าย
2. นำเส้นไหม/ด้ายไปย้อมตามความต้องการของลูกค้า
3. การกวักเป็นขั้นตอนสำคัญของการทอผ้า เนื่องจากต้องทำเส้นใยให้ตึงอย่างสม่ำเสมอ
4. การค้นเป็นขั้นตอนการแยกเส้นไหม/ด้ายที่ได้มาจากขั้นตอนการกวักไปสู่การย้อมทอ
ซึ่งต้องใช้ความชำนาญการพิเศษเช่นกัน เพื่อให้ได้ขนาดความยาวของเส้นใยเท่ากันการควบคุมความตึงของเส้นใยให้สม่ำเสมอจึงสำคัญยิ่ง
5. การมัด ขั้นตอนนี้เป็นขั้นตอนการขึ้นลายด้วยการพันผูกเชือกฟางเพื่อกันสีกับกลุ่มเส้นใยก่อนย้อมซึ่งเป็นขั้นตอนที่ทำได้ทุกคนเพราะได้ใช้แบบลายรองรับการผูกมัดเส้นไว้ด้านล่างจึงเป็นขั้นตอนที่สามารกระจายงาน กระจายรายได้และกระจายการเรียนรู้เพื่อสืบทอดภูมิปัญญาโดยเฉพาะเยาวชนของหมู่บ้านให้ได้สัมผัสกับภูมิปัญญาอันทรงคุณค่าของบรรพบุรุษพร้อมกับมีรายได้ประจำอย่างมีความภาคภูมิใจ
6. การย้อม ซึ่งขั้นตอนการย้อมสีจะประสานกับขั้นตอนการมัดด้วยในกลุ่มเส้นใยชุดหนึ่งจะต้องผ่านขั้นตอนการมัดย้อมหลายรอบ ตามลักษณะลวดลายที่ต้องการจึงจะนำไปทอ เมื่อได้วัตถุดิบแล้วจะต้องนำมาแช่น้ำและต้มน้ำสีออกมาเก็บไว้ก่อนเป็นการเบื้องต้นด้วยเมื่อปล่อยให้แห้งจะได้สีไม่สมบูรณ์เมื่อจะทำการย้อมอีกทีทั้งนี้จะมีกรรมวิธีที่ประณีตไม่ด้อยไปกว่าขั้นตอนอื่น
7. การทอจะมีสมาชิกในครัวเรือนช่วยกันปั่นด้ายเพื่อทำเส้นพุ่งบางคนช่วยแก้เชือกมัดหมี่
ข้อพึงระวัง ->
การทำแต่ละขั้นตอนต้องใช้ความระมัดระวังเพื่อไม่ให้เส้นไหมขาด