การทอผ้าไหม
โดย : นางเพ็ชร ไกรยา วันที่ : 2017-03-29-11:55:57ที่อยู่ : 26 ม.6 ต.โคกจาน
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
- การทอผ้าไหม ถือเป็นภูมิปัญญาที่เป็นมรดกล้ำค่า สืบทอดกันมาจากรุ่นสู่รุ่น จากรุ่นปู่รุ่นย่าถ่ายทอดสู่ลูกหลาน ในอดีตจะทอไว้ใช้กันเองในบ้านหรือใช้เป็นของกำนัลในโอกาสต่างๆ แต่ในปัจจุบันผ้าอย่างอื่นที่เป็นผ้าโรงงานสามารถหาซื้อได้ง่าย ราคาถูกกว่ามาก ได้เข้ามามีบทบาทแทนผ้าทอมือ ที่ต้องอาศัยเวลา ความอดทน ภูมิปัญญาที่สืบทอดมา กว่าจะได้ผ้าสักผืน ส่งผลให้ผ้าทอมือต่างๆ เป็นผ้าที่ทรงคุณค่า
- อยากถ่ายทอดความรู้ที่มีให้คนอื่น เพื่อใช้ในการประกอบอาชีพ เพิ่มรายได้ให้ครัวเรือน
วัตถุประสงค์ ->
สืบทอดภูมิปัญญาท้องถิ่น
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
ไหมเส้นพุ่ง เส้นยืน ที่ย้อมสีแล้ว
อุปกรณ์ ->
กี่ทอผ้า และอุปกรณ์ทอ
กระบวนการ/ขั้นตอน->
ขั้นตอนการทอผ้า คือ การเอาเส้นไหมมากกว่า 2 เส้นขึ้นไปมาขัดสลับกัน ซึ่งมีวิธีการทอ เป็นขั้น ๆ ดังนี้
1.เมื่อเตรียมไหมเส้นพุ่งและไส้หูกเรียบร้อยแล้ว นำเอาเส้นหูกอันใหม่สืบต่อกับไส้หูกที่ค้างอยู่ในเขาหูกและร่องฟันฟืมเดิม กางกี่หรือหูกให้เรียบร้อย
2.เอาหลอดไหมเข้าร่องกระสวย ร้อยไหมจากหลอดผ่านรูเล็ก ๆ ข้างกระสวย หากเส้นไหมหมดจากหลอดแรก ต้องเอาหลอดที่ 2,3... ตามลำดับหลอดที่ร้อยไว้ บรรจุเข้ากระสวยและทอตามลำดับ
3.คล้องเชือกจากเขาหูกอันหนึ่งเข้ากับไม้คันเหยียบข้างใดข้างหนึ่งและคล้องเชือกเขาหูกที่เหลืออีกอันเข้ากับไม้คันเหยียบอีกอัน เมื่อเหยียบไม้คันเหยียบข้างหนึ่ง ไส้หูกกางออกเป็นช่องเนื่องจากการดึงของเขาหูก พุ่งกระสวยผ่านช่องว่างนั้น แล้วดึงฟึมกระทบเส้นฝ้ายที่ออกมาจากกระสวยเข้าไปเก็บไว้ เหยียบไม้คันเหยียบอีกอัน พุ่งกระสวยผ่านช่องว่าง กลับมาทางเดิม ดึงฟืมกระทบเส้นฝ้ายเข้าเก็บ เหยียบไม้คันเหยียบอีกอัน พุ่งกระสวย ดึงฟืมกระทบ เหยียบไม้คันเหยียบ ทำสลับกันไปเรื่อย ๆ จนได้ผืนผ้าเกิดขึ้นยากมากแล้ว จึงพันผืนผ้าไว้ด้วยไม้กำพั้น
ข้อพึงระวัง ->
- การทอผ้า
ขั้นตอนสุดท้ายก่อนที่จะออกมาเป็นผ้าผืนงาม การทอผ้าไหมจะประกอบไปด้วยเส้นด้าย 2 ชุด คือ “ เส้นด้ายยืน ” จะขึงไปตามความยาวผ้าอยู่ติดในเครื่องทอ หรือแกนม้วนด้านยืน อีกชนิดหนึ่งคือ “ เส้นด้ายพุ่ง ” จะถูกกรอเข้ากระสวย เพื่อให้กระสวยเป็นตัวนำเส้นด้ายพุ่งสอดขัดเส้นด้ายยืนเป็นมุมฉาก ทอสลับกันไปตลอดความยาวของผืนผ้า การสอดด้ายพุ่งแต่ละเส้นต้องสอดให้สุดถึงริมแต่ละด้าน แล้วจึงวกกลับมา จะทำให้เกิดริมผ้าเป็นเส้นตรงทั้งสองด้าน