ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

ปัจจุบันปัญหาหนี้สินในภาคการเกษตรยังเป็นปัญหาใหญ่ของคนรากหญ้า โดยเฉพาะเกษตรกรผู้ปลูกข้าวที่ทำนากี่ไร่ๆ ก็ยังไม่หมดหนี้สิน เนื่องจากปลูกข้าวก็ได้ไม่เต็มเม็ดเต็มหน่วย บางปี ขายข้าวก็ไม่ได้กำไร เพราะมีรายได้ไม่เพียงพอกับรายจ่าย นายประเสริฐ  พิทักษ์  เป็นหนึ่งในเกษตรกรผู้เปลี่ยนวิธีคิด ได้น้อมนำแนวทางพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมาปฏิบัติใช้จากที่เมื่อก่อนทำนาปลูกข้าวเพียงอย่างเดียว ต้องประสบปัญหาผลผลิตที่ได้ไม่พอค่าใช้จ่าย ทั้งยังเจอปัญหาฝนไม่ตกต้องตามฤดูกาลทำให้บางปีมีน้ำไม่เพียงพอทำการเกษตร อีกทั้งเงินที่ขายข้าวมาได้ก็ต้องนำไปใช้หนี้จนหมด หันมาทำการเกษตรแบบไร่นาสวนผสม สามารถสร้างรายได้ตลอดทั้งปี

วัตถุประสงค์ ->

1.      ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และภูมิปัญญาชาวบ้านมาใช้ให้ในกิจกรรมลดรายจ่าย เพิ่มรายได้

2.      เป็นอาชีพเสริม ลดรายจ่าย และสร้างรายได้ให้กับครัวเรือน

3.      สามารถเป็นแหล่งเรียนรู้ ถ่ายทอดองค์ความรู้แก่ผู้ที่สนใจ

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

อุปกรณ์ ->

กระบวนการ/ขั้นตอน->

การทำไร่นาสานผสม ประกอบด้วยปัจจัยหลักที่สำคัญ 4 ประการ คือ

1. ที่ดิน

– ดินมีความอุดมสมบูรณ์ หรืออย่างน้อยจะต้องมีความเหมาะสมกับชนิดพืชที่เกษตรกรเลือกปลูก และใกล้แหล่งน้ำ

– มีกรรมสิทธิ์ที่ดินเป็นของตนเอง เพราะจำเป็นจะต้องปรับปรุงพื้นที่ให้เหมาะสม เช่น ปรับเปลี่ยนที่นามาเป็นที่สวน เพื่อปลูกไม้ผล ยกร่องหรือขุดดินทำบ่อปลา ซึ่งจะต้องใช้ระยะเวลานานพอสมควรกว่าจะเก็บผลผลิตได้ จึงควรมีที่ดินเป็นของตนเอง เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาการถูกเรียกที่ดินคืนจากเจ้าของที่แท้จริง

– ที่ตั้ง ควรอยู่ใกล้บ้านพักอาศัย เพื่อจะได้ดูแลอย่างใกล้ชิด และเฝ้า ไม่ให้มีคนมาขโมยผลผลิตจากสวน

2. แรงงาน

ควรมีแรงงานในครอบครัวมากพอที่จะช่วยดูและทำไร่นาสวนผสมในกรณีที่เกษตรกรมีเงินทุนน้อย

3. ทุนประกอบการ

ระยะเริ่มแรกต้องใช้เงินทุนมาก เพื่อการปรับเปลี่ยนที่ดินและเพื่อการซื้อ พันธุ์พืช พันธุ์สัตว์ จำเป็นต้องหาแหล่งเงินกู้สนับสนุนอัตราดอกเบี้ยต่ำ

4. การจัดการ

การทำไร่นาสวนผสมต้องมีการจัดการที่ดี สามารถออกแบบวางแปลนสวนที่ ถูกต้องและตัดสินใจเลือกว่าควรปลูกพืชอะไร เลี้ยงสัตว์อะไรในไร่นาสวนผสมของตน โดยกิจกรรมที่ทำต้องไม่เป็นศัตรูซึ่งกันและกัน และต้องรู้ว่าเมื่อดำเนินกิจกรรมไป แล้วจะขายได้อย่างไร

ไร่นาสวนผสม 

ในพื้นที่มีทั้งทำนา ปลูกพืชผักสวนครัว และผลไม้ตามฤดูกาล รวมถึงเลี้ยงเป็ด เลี้ยงไก่ด้วย โดยในพื้นที่ 25 ไร่ แบ่งทำนา 21 ไร่ ทำไร่นาสวนผสม 4 ไร่ โดยจัดแบ่งเป็นบ่อน้ำเลี้ยงปลา  แปลง ปลูกผักและผลไม้ตามฤดูกาล เช่น ส้ม ส้มโอ กระท้อน มะนาว กล้วย และมะพร้าวน้ำหอม เมื่อปลูกไปแล้วต้นไหนตายก็วางแผนนำผลไม้ชนิดอื่นมาปลูกทดแทนเรื่อยๆ ส่วนมากจะเน้นปลูกผลไม้ตามฤดูกาลเพราะขายง่ายออกผลผลิตตลอดฤดู หลังจากที่ทำไร่นาสวนผสมแล้วรายได้ของครอบครัวเพิ่มมากขึ้น ผลผลิตจากทำนาส่วนหนึ่งเก็บไว้กินเอง อีกส่วนพอแบ่งขายได้ ส่วนที่เป็นไร่นาสวนผสมก็มีไว้กินผลผลิต นอกเหนือจากนั้นก็เป็นกำไรในการส่งขายที่เป็นรายได้ประจำวันจากการขายผลไม้ในสวน ขายเลี้ยงเป็ด เลี้ยงไก่

ข้อพึงระวัง ->