ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

การทำเสื้อเย็บมือบ้านแจ้งจม  หมู่ที่ 7 ตำบลเจ้าท่า  อำเภอกมลาไสย  จังหวัดกาฬสินธุ์ สืบทอดกันมาจากบรรพบุรุษที่มีวิถีชีวิตของการดำรงชีพโดยการแบ่งงานกันทำที่ผู้หญิงจะต้องมีความรู้เรืองการบ้านการเรือนและเป็นเพศที่มีความละเอียดอ่อนฝึกการเรียนรู้ด้านอาชีพที่จะต้องเตรียมตัวเป็นแม่บ้านงานด้านแม่บ้านแม่เรือนจำเป็นต้องฝึกก่อนที่จะออกเรือนหรือมีครอบครัวโดยเฉพาะงานบ้านงานเรือนการดูแลเรือนชาน การหาเครื่องนุ่งห่มจำเป็นต้องเรียนรู้กระบวนการตั้งแต่ต้นจนสามรถนำผ้ามาใช้สอยได้ ประกอบกับประเพณีเวลาแต่งงานฝ่ายหญิงจะต้องหาเครื่องสมมา(เป็นศัพท์เฉพาะของชนเผ่า)โดยเครื่องสมมาจะแบ่งตามชนชั้นญาติ หากเป็นพ่อ แม่ ทั้งฝ่ายหญิง และฝ่ายชาย จะมีผ้าห่ม ผ้าไหม หมอน ฟูก เสื้อ กางเกง หรือเพื่อนฝูงฝ่ายเจ้าบ่าวก็จะเป็นหมอน ผ้าขาวม้า หรือถ้าญาติที่ห่างไกลก็จะมีดอกไม้ เทียนคู่ ดังนั้นหากเป็นหญิงสาวจะต้องเรียนรู้ด้านการทอผ้าเพื่อนำมาใช้ประโยชน์ในครัวเรือน เช่นทำผ้าห่ม หมอน มุ้ง เสื้อ กางเกงหากใครที่ทอผ้าไม่เป็นหญิงสาวคนนั้นคุณค่าของตนเองก็จะลดลงฝ่ายชายก็ไม่ต้องการที่จะนำมาเป็นคู่ครองหากใครที่สามารถทอผ้าได้และทอผ้าสวยงามก็จะเป็นการเพิ่มคุณค่าของตนเองดังนั้นการทอผ้าจึงมีการสืบทอดต่อๆมาประกอบกับสมัยก่อนยังไม่มีโรงงานทอผ้าหญิงสาวจำเป็นต้องมีความรู้ด้านการทอผ้าในสมัยก่อนตามชนบทไม่มีเครื่องมือที่ทันสมัยที่จะอำนวยความสะดวกในการตัดเย็บเสื้อผ้าด้วยความพากเพียรพยายามของบรรพบุรุษที่ต้องอาศัยความอดทนให้ได้ในสิ่งที่เขาต้องการเพื่อห่อหุ้มปกปิดร่างกายดังนั้นจึงอาศัยฝีมือที่มีอยู่และประสบการณ์ตามวิถีชีวิตที่เป็นธรรมชาติมาใช้ในการถักร้อยเย็บให้สวยงามด้วยลวดลายต่างๆดังที่ได้พบเห็น และเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ เช่นการเย็บด้วยลายเกี้ยว (ลายเถาวัลย์พันต้นไม้) ลายเขี้ยวตั๊กแตน ลายโซ่ ลายด้นลายผักกูด ลายผักแว่นและลายก้างปลา ฯลฯ ล้วนแล้วแต่เป็นวิถีชีวิตทั้งนั้นจนเป็นตัวเสื้อขึ้นมาซึ่งบ้านแจ้งจม  ได้ตระหนักถึงการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นจึงได้สืบสานให้คงอยู่ตลอดไปและยังเป็นงานอาชีพเสริมรายได้ให้กับครอบครัวและชุมชนต่อไปในอนาคต

วัตถุประสงค์ ->

1.       เพื่อเพิ่มรายได้

2.       เพื่อใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์

3.       เพื่อให้เกิดความรัก ความสามัคคีของคนในชุมชน

4.       เพื่อรักษาศิลปะอันดีงามเอาไว้ในชุมชน

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

·         ด้ายหรือไหมปัก

·         ผ้า

·         เสื้อ

อุปกรณ์ ->

·         เข็ม

·         จักร

กระบวนการ/ขั้นตอน->

1.    ร้อยด้านเข้ากับเข็ม มัดปมปลายด้ายด้านหนึ่ง จากนั้นก็แทงเข็มตรงรอยพับขอบผ้าด้านใน

2.       แทงเข็มลงบนผ้าอีกผืนตรงข้ามกับจุดแรกที่เราแทงเข็มขึ้นในขั้นตอนก่อนหน้าค่ะ แทงตรงรอยพับจากด้านนอกเข้าไปด้านใน ตรงจุดนี้จะเป็นจุดที่เชื่อมให้ผ้าทั้ง 2 ผืนติดกัน ต้องสอยให้ทั้ง 2 จุดตรงกันในแต่ละด้านเพื่อจะได้ซ่อนด้าย แต่อย่าเพิ่งดึงเข็มให้สุด ค้างไว้อย่างนั้นก่อน  แทงเข็มขึ้นจากจุดเดิมบนผ้าชิ้นเดิมไป ⅛ นิ้ว แล้วดึงเข็มขึ้นให้สุด

3.       แทงเข็มลงบนผ้าอีกชิ้นในจุดที่ตรงกับจุดที่เราแทงเข็มขึ้นมาในขั้นตอนก่อน แล้วก็แทงเข็มขึ้นจากจุดนี้ไปอีก ⅛ นิ้วแล้วค่อยดึงเข็มขึ้นให้สุด ทำซ้ำวิธีเดิม นั่นคือแทงเข็มลงบนผ้าชิ้นตรงข้ามในจุดเดียวกับที่เราแทงเข็มขึ้น ทำซ้ำไปเรื่อย ๆ เลยจนสุดชิ้นงาน รอยสอยที่ได้จะดูเหมือนขั้นบันไดของบันไดลิงเลย เป็นขั้น ๆ เสมอกัน ข้อสำคัญของการสอยก็คือต้องดึงด้ายให้ตึงและเลือกสีด้ายให้เป็นสีเดียวของผ้า 

การเนา

เนาคือการเย็บแบบด้านเส้นสีเขียวทั้ง 2 เส้นด้านบน เป็นการเย็บแบบง่ายที่มักใช้เย็บขอบแบบธรรมดาพื้นฐาน และเมื่อต้องการยึดผ้า 2 ชิ้นเข้าด้วยกันแบบชั่วคราวแล้วละก็ การเย็บเนาตะเข็บค่อนข้างห่างกันก็เป็นตัวเลือกที่ดี แต่หากต้องการตะเข็บแน่นหนาก็ให้เย็บถี่ ๆ

- ร้อยด้ายเข้าในเข็มแล้วมัดปมที่ปลายด้านหนึ่ง แทงเข็มจากผ้าด้านหลังเพื่อจะได้ซ่อนปมไว้ด้านหลังผ้า

- แทงเข็มลงไปในผ้าจากจุดแทงขึ้นเมื่อกี้ ½ นิ้ว แล้วแทงเข็มกลับขึ้นมาอีกครั้งด้วยระยะห่างที่เท่ากันซึ่งก็คือ ½ นิ้ว ทำแบบเดิมไปเรื่อย ๆ ให้ได้ระยะห่างเท่ากันจนสุดชิ้นงาน เมื่อเนาเสร็จแล้วก็จะดูเหมือนเส้นประเลย จะปรับขนาดความห่างหรือถี่ของตะเข็บยังไงก็ได้ ขอแค่เย็บให้เท่ากันก็พอ

การสอยฟันปลา

สอยฟันปลาสีฟ้าที่เห็นด้านบนนี้เป็นตะเข็บแบบเห็นเพียงครึ่งเดียวตรงผ้าด้านหน้า  และยังเป็นตะเข็บที่เหมาะมากสำหรับเย็บขอบผ้า หรือใช้กับงานที่เป็นวงกลมอย่างผ้าปูโต๊ะหรือโซฟา ทั้งยังเหมาะสำหรับเย็บผ้าซับในของผ้าม่านอีกด้วย รีดผ้าให้เรียบก่อน จะช่วยให้เย็บได้ง่ายขึ้น

- เริ่มเย็บจากด้านซ้ายของผ้าชิ้นล่าง แทงเข็มขึ้นจากด้านล่าง ผูกปมซ่อนไว้ด้านล่างเลย

- ปักเข็มลงบนผ้าอีกชิ้นที่อยู่ด้านบนค่ะ แทงเข็มย้อนกลับไป ⅛ นิ้ว แล้วดึงเข็มขึ้น
ปักเข็มกลับมายังผ้าชิ้นล่าง โดยให้ไหมปักพาดทับไหมที่ปักไว้ก่อนหน้านี้ในแนวทแยง จากนั้นก็แทงเข็มขึ้นห่างจากจุดที่ปัก ⅛ นิ้วค่ะ เท่านี้เราก็จะได้ลายปักสอยฟันปลาแล้วปักแบบเดิมซ้ำไปเรื่อย ๆ จนกว่าจะได้ความยาวตามต้องการ

ข้อพึงระวัง ->

-